Nestes tempo modernos, cada vez os nenos
e nenas teñen máis ofertas para ocupar o seu tempo de lecer, e ademais con
opcións plantexadas por profesionais do mundo do tempo libre e da educación non
formal preocupados por preparar actividades cun trasfondo educativo e de
formación de valores.
Os xogos tradicionais teñen na súa
maioría un trasfondo competitivo e nalgúns casos violento e sexista, pero estes
valores se somos demasiado críticos tamén os atopamos en moitas das actividades
deportivas que practican @s nen@s de hoxe en día. Depende de nos coma monis o
emprego destes recursos de xeito positivo e igualitario.
Os xogos tradicionais son sinónimo de
xogar xuntos, a rapazada antes xuntábanse na rúa e pasaban o tempo xogando ós
diferentes xogos segundo a tempada do ano que fora. Os de inverno soían ser
xogos en moitos casos para correr o frío, e os de verán estaban pensados para
saborear da preciosa natureza que temos en Galicia.
Aínda non se acuñara neses tempos o
termo tan tristemente escoitado hoxe en día de nen@s dormitorio, conectados ó
seu ordenador/ tablet/ consola, e vendo horas de televisión, na súa maioría
pouco educativas.
TIPOLOXÍA DOS XOGOS TRADICIONAIS
Os xogos tradicionais tiñan unha distribución segundo
diferentes aspectos: a época do ano, o sexo, se as nenas e nenos eran de zona
costeira ou de interior. Uns anos despois, finais dos 60´S, 70´S e 80´S se
englobaban basicamente en tempadas: tempada de trompos, tempada de bolas,
tempada de pincho, etc. As clasificacións máis xerais poderían ser as
seguintes:
- Xogos de verán / Xogos de inverno.
(esta é a que empregaremos).
- Xogos de nenos / Xogos de nenas. Para
nos non existe a diferenciación.
- Xogos de costa / Xogos de interior. Moi
similares entre eles as veces.
SORTES
Salvo raras excepcións antes de comezar calquer xogo
botabase a chamada sorte para saber quen apandaba no xogo, ou para facer os
grupos no caso dos xogos por equipos. Estas son algunhas das máis empregadas:
A SORTE DO BOTÓN, BOTÓN: Era a máis corrente, empregada sobre todo polas nenas,
colocabanse as participantes en liña ou en círculo, entón o que botaba a sorte
comezaba sempre por si mesmo, e sinalando co dedo e a continuación os outros
por orde ía dicindo: “Botón, botón, da bota botera, chirivitón fora”, A
participante que sinalaba ao dicir “fora” apartabase do grupo porque non lle
tocaba apandar, non durmía (coma tambn se dicía), así ata que soamente quedaba
un ou dous se era o caso.
A SORTE DO PA VÍS, PA VÓS: Repetíase o desenvolvemento da anterior sorte, pero a
cantinela era a seguinte: Pa vís, pa vós, a filla do rei, casada con vos, merda
pá vos, a quen escolledes vostedes en vos. Esta sorte empregabase tambén cando
había dous capitáns que tiñan que escoller equipos por sorteo.
A SORTE DOS PES: Colocabanse os dous participantes un frente o outro a
unha distancia de tres ou catro metros, comezaban entón a andar por turnos un
cara o outro a pasiños curtos, e dicir colocando un pé díante do outro sen
ningunha separación. Cando se achegaban o que pisara no seu turno o pe do
contrincante escollía compañeiros, ou se empezaba el o xogo ou non.
Con isto rematamos por hoxe coma aperitivo, pero ao longo da semana iremos Re- Descubrindo xogos tradicionais para que os poidades aplicar no voso campa.
Ningún comentario:
Publicar un comentario